Dinsdag 20 juni 2023
De stap zetten naar hulp is niet evident. Je moet toegeven dat je vastzit en op eigen houtje niet verder kan. Gevoelens van falen steken de kop op. Uiteindelijk vind je de moed en de kracht om de stap naar de therapeut te zetten. Proficiat! De eerste steen is gelegd!
Vanuit wanhoop heb je grote verwachtingen. De therapeut gaat mijn probleem oplossen of op zijn minst mij de nodige adviezen en tips geven zodat mijn probleem is opgelost.
Misschien stap je de praktijkruimte in met de gedachte: ‘Ik vraag mij af wat deze therapie mij gaat opleveren, ik geloof er niet in, maar zie wel wat er gebeurt.
Het kan ook dat je omgeving (arts, partner, ouders) een zo’n grote druk op je leggen om in therapie te gaan dat je bezwijkt en de stap zet zodat je verlost bent van hun gezeur.
Het meest ideale scenario is diegene waarin je doelbewust je problemen, samen met de therapeut wil aanpakken. Hoe gemotiveerd je ook bent, er komt een moment dat je weerstand voelt. Waarom? Therapie spoort je aan om uit je comfortzone te komen en het onbekende zorgt voor angst.
Je stelt jezelf de vraag: ‘Wil ik wel of wil ik niet veranderen? Omdat je het antwoord niet kent modder je gewoon door, maar blijft met een leeg gevoel achter. Je merkt geen vooruitgang dus haak je af en krijg je inderdaad niet het beoogde resultaat.
Tijdens de behandeling kan je het gevoel hebben dat de adviezen en oplossingen tot grotere problemen leiden. Je stelt vragen bij datgene wat de therapeut aanbrengt. Je voelt verzet maar je durft dit niet te uiten. Zij is immers expert denk je. Maar weet je: jij bent en blijft de expert van je leven. Jij bent diegene die uiteindelijk beslist wat je doet met de informatie die jou wordt aangeboden.
Het kan ook zijn dat je je eigenwaarde in stand wil houden door de adviezen juist niet op te volgen. Je denkt bij jezelf: ‘Wie is zij om mij te vertellen hoe ik mijn leven moet leiden?’. Je volgt de goedbedoelde adviezen niet op want ze zijn voor jou een teken dat je hebt gefaald en niet voldoet aan de gangbare normen. Je saboteert jezelf door taken niet te doen, door tegenspartelen of de therapie te stoppen.
Soms krijg je een idee of zienswijze voorgeschoteld dat haaks staat op jouw eigen mens- en wereldbeeld. Zo kreeg ik ooit zelf de raad om alle contact met mijn zoon die kampt met een verslavingsproblematiek te verbreken. Dit advies stond haaks op hoe ik als moeder wil zijn: aanwezig, betrokken en steunend. Ik leerde echter dat ik zelf onderdeel ben van het probleem omdat het een situatie is die ik niet kan beïnvloeden. Ik moest een manier vinden om hiermee om te gaan en de lessen eruit leren die nodig zijn om zelf te kunnen groeien.
Op andere momenten kan de therapeut een oplossing of nieuwe denkwijze voorstellen, of je denken in een bepaalde richting loodsen zodat je zelf de antwoorden vindt, maar is het te moeilijk voor je door een gemis van persoonlijke eigenschappen of vaardigheden.
Het niet opvolgen van adviezen hangt ook samen met de karakteristieke manier waarop je als cliënt met je problemen omgaat. Durf je zelf verantwoordelijkheid nemen en je eigen aandeel zien, of voel je je enkel ‘slachtoffer’?
‘Wat moet ik doen om dit probleem op te lossen?’ Op het eerste zicht is dit een heel rationele vraag maar onderhuids bevindt zich een ganse laag emoties die ervoor zorgen dat de oplossing toch niet zo evident is als ze in eerste instantie leek. Je durft geen risico’s te nemen, je twijfelt aan je eigen kunnen, je voelt je gekwetst, niet gehoord en niet gezien enz. Deze emoties kunnen een oplossing in de weg staan. Het kan zelfs voorkomen dat je moeilijk de vinger kan leggen op wat je nu precies voelt.
Het is ook mogelijk dat je op het moment dat je voor de deur van je pijnlijke herinneringen staat, je deze deur gesloten wilt houden, uit angst overspoeld te worden door pijn en verdriet.
Of je merkt bij de therapeut karaktereigenschappen of handelingen die je herkent bij diegene waarmee je een probleem hebt en haakt af, in plaats van deze situatie te zien als een oefendomein om meet de moeilijke situatie te leren omgaan.
Ook bij ziekte kan je weerstand voelen om te genezen. Ziek zijn heeft niet alleen nadelen maar ook voordelen. Je krijgt extra aandacht en zorg en hebt meer ruimte en tijd voor jezelf. Vandaar het bewuste of onbewuste verzet tegen verbetering.
Er zijn cliënten die vinden dat ze het niet waard zijn om succesvol te zijn en zichzelf bestraffen door dingen te laten mislukken.
Mensen willen vasthouden aan bestaande beelden van zichzelf en hun omgeving. Het is voorspelbaar en geeft een gevoel van controle. Dit beeld loslaten kan bedreigend en pijnlijk zijn.
Er kan tijdens het therapieproces extra stress ontstaan als de persoon geconfronteerd wordt met de werkelijkheid en tegelijkertijd het gevoel heeft hier niet tegenop gewassen te zijn en (nog) niet over de nodige vaardigheden te beschikken.
Het moeten nemen van persoonlijke verantwoordelijkheid kan heel bedreigend zijn. Een nieuwe aanpak, het moeten loslaten van belangrijke levensprincipes en niet weten wat de toekomst in peto heeft, is beangstigend. Een voorbeeld hiervan is een scheiding.
Veel cliënten komen binnen met de al of niet uitgesproken boodschap: ‘Zeg me wat ik anders moet doen, maar zeg alsjeblief niet dat ik het nu niet goed doe. Of ze denken: ‘Als ik maar niet hoef te veranderen’, ‘Als het advies maar niet te moeilijk is’. Elke suggestie, advies of taak kan voor hen een bevestiging zijn dat ze hebben gefaald, tekorten hebben waardoor schuld- en schaamtegevoelens de kop op steken.
Mensen verschillen in de manier waarop ze informatie opslaan. De ene wil zelf d.m.v. gesprek oplossingen bedenken, anderen willen iemand die hen de oplossing voorschotelt zodat zij het enkel in de praktijk moeten brengen. Het is dus als cliënt belangrijk aan te geven wat je nodig hebt om het veranderingsproces te laten slagen.
Veranderingsdoelen in kaart brengen zorgt voor een duidelijk plan wat rust en hoop geeft. Je weet waarom je deze inspanningen levert. Voel je hierbij weerstand? Dit is heel normaal. Weerstand is een normale menselijke reactie. Bespreek het met je therapeut want het is een belangrijke informatiebron waarmee gewerkt kan worden.
De therapeut neemt de taak op zich de discrepantie tussen je vooronderstellingen en de werkelijkheid, informatie, suggesties en oplossingen te helpen zoeken. Zij ondersteunt je ontdekkingstocht naar je motieven en belemmeringen via allerlei kanalen. Ze biedt ondersteuning bij je rouw- en verwerkingsproces. Het besluit voor verandering en het invoeren ervan ligt in jouw handen, daar heb jij je verantwoordelijkheid in te nemen. Hoe graag de therapeut het misschien zou willen, ze kan jouw leven niet leiden. Hij kan naast je lopen maar jij moet jouw eigen weg gaan. Alle vooruitgang die je boekt is het resultaat van je eigen inspanningen. Er zijn veel mensen zoals jij die het ook gelukt is, omdat ze achter hun besluit stonden om in therapie te gaan en aan hun situatie te werken. Jij kan dit ook! Hoe moeilijk het therapietraject op momenten ook is, zet door, je bent slechts een stap verwijderd van je doorbraak en een nieuw betekenis- en vreugdevol leven lacht je tegemoet.